11ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ INTERNATIONAL CONGRESS ON ENGINEERING AND FOOD (ICEF 11)
Συμμετέχοντας στο 11ο Διεθνές Συνέδριο International Congress on Engineering and Food (ICEF 11) που πραγματοποιήθηκε στις 22-26 Μαΐου 2011 στην Αθήνα, ως εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες από τις γνώσεις και εμπειρίες που αποκόμισα.
Το Συνέδριο με τίτλο ‘’FOOD PROCESS ENGINEERING IN A CHANGING WORLD’’ διοργανώθηκε από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στις Συνεδριακές αίθουσες του ξενοδοχείου HILTON. Το Συνέδριο είχε μεγάλη επιτυχία με περισσότερες από 600 συμμετοχές από περίπου 60 χώρες του πλανήτη. Η οργάνωση του Συνεδρίου ήταν υποδειγματική και δεν άκουσα καθόλου αρνητικά σχόλια από τους συμμετέχοντες με τους οποίους είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω.
Τα θέματα που παρουσιάστηκαν ήταν στην συντριπτική τους πλειοψηφία καθαρά τεχνολογικά και αφορούσαν πρόσφατες εξειδικευμένες ερευνητικές εργασίες, επάνω στην τεχνολογία επεξεργασίας των τυποποιημένων τροφίμων και τη βιοτεχνολογία, τις οποίες εκπόνησαν ερευνητές από Πανεπιστημιακά κυρίως ιδρύματα. Ένα μεγάλο μέρος των συνέδρων και των ομιλητών ήταν μεταπτυχιακοί φοιτητές-ερευνητές στα Πανεπιστήμια που παρουσίασαν την ερευνητική εργασία τους. Το αντικείμενο του συνεδρίου ήταν καθαρά τεχνολογίες επεξεργασίας παραγωγής τυποποιημένων τροφίμων και βιοτεχνολογίας, δηλαδή αντικείμενο των Χημικών Μηχανικών, που προορίζονται για βιομηχανικές εφαρμογές. Για το λόγο αυτό εξάλλου και τη διοργάνωση του Συνεδρίου ανέλαβε η Σχολή Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Οι περισσότεροι ομιλητές-ερευνητές προέρχονταν από Ευρωπαϊκές χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας που είχε ισχυρή παρουσία με αρκετές παρουσιάσεις) και από τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Αυτό δείχνει την πρωτοπορία και την ισχυρή παρουσία των δύο αυτών ηπείρων στην έρευνα της τεχνολογίας παραγωγής τυποποιημένων τροφίμων. Μεγάλες πολυπληθείς χώρες του πλανήτη όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ινδονησία, με σοβαρά επισιτιστικά προβλήματα, είχαν πολύ μικρή έως μηδαμινή παρουσία.
Δεν θα είχε νόημα να αναφερθώ με λεπτομέρεια στα διάφορα θέματα που παρουσιάστηκαν, καθώς τα περισσότερα ήταν πολύ εξειδικευμένα και ενδιέφεραν συγκεκριμένες ερευνητικές τεχνολογίες παραγωγής και συγκεκριμένες εμπορικές και βιομηχανικές εφαρμογές (πχ. νέες τεχνολογίες συσκευασίας ή νέες τεχνολογίες ξήρανσης για βιομηχανίες που παράγουν πατατάκια).
Ένα μεγάλο, σοβαρό και ευρύτερου ενδιαφέροντος παγκόσμιο θέμα που τονίστηκε στο συνέδριο ήταν το θέμα της επάρκειας των τροφίμων τα επόμενα χρόνια, καθώς ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται με μεγάλη ταχύτητα (υπολογίζεται ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπεράσει τα 9 δις ανθρώπων μέχρι το 2050). Το 2050 θα χρειαζόμαστε διπλάσια ποσότητα τροφίμων σε σχέση με σήμερα. Η κατανάλωση αυξάνεται, η ζήτηση αυξάνεται, αλλά οι διαθέσιμες πηγές τροφίμων μειώνονται. Αυτή η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση τροφίμων θα πρέπει αναγκαστικά να καλυφθεί από βιομηχανοποιημένα τυποποιημένα τρόφιμα (processed food), τα οποία θα μπορούν να παραχθούν σε μεγάλες ποσότητες με κατανάλωση μικρής ποσότητας πρωτογενούς παραγωγής (για παράδειγμα το γάλα δεν θα είναι γάλα προερχόμενο από αγελάδες, θα είναι ένα βιομηχανικό προϊόν που θα προσομοιάζει το γάλα ή το γεύμα θα μπορούσε να είναι αντί για πραγματικό φαγητό, ένα χαπάκι που θα περιέχει όλα τα συστατικά που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός). Πάρα πολλές από τις ερευνητικές εργασίες που παρουσιάστηκαν είναι προσανατολισμένες προς αυτή την κατεύθυνση και ο λόγος είναι ότι οι μεγάλες βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Μου έκανε πάντως εντύπωση που ενώ το συνέδριο έγινε στην Αθήνα (χωρίς μεγάλο κόστος μετακίνησης και διαμονής για τους Έλληνες), οι συμμετέχοντες από Ελληνικές βιομηχανίες και βιοτεχνίες παραγωγής τροφίμων ήταν ελάχιστοι. Δεν υπάρχει άραγε ενδιαφέρον στην Ελλάδα για τις νέες τεχνολογίες παραγωγής; Η τεχνολογία τρέχει πολύ γρήγορα σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο.
Κάτι άλλο που μου έκανε επίσης εντύπωση ήταν η μεγάλη σύνδεση που υπάρχει στις πρωτοπόρες χώρες, (όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ελβετία και άλλες Βορειοευρωπαϊκές χώρες) ανάμεσα στην έρευνα και στη βιομηχανική εφαρμογή. Η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη, δηλαδή η βιομηχανία χρησιμοποιεί την έρευνα και η έρευνα ταυτόχρονα χρησιμοποιεί τη βιομηχανία. Οι ανάγκες που πηγάζουν από τη βιομηχανία για νέα προϊόντα και νέες τεχνολογικές εφαρμογές, γίνονται αντικείμενα εφαρμοσμένης έρευνας στα Πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα, τα οποία με σειρά τους απευθύνονται στις βιομηχανίες (όχι μόνο των τροφίμων) για να προμηθευτούν ή να χρησιμοποιήσουν τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό που θα χρειαστούν είτε για να κάνουν την έρευνα, είτε για να εφαρμόσουν τις νέες τεχνολογικές ιδέες. Για παράδειγμα ένας ερευνητικός Φορέας που θα χρειαστεί έναν ειδικής τεχνολογίας αντιδραστήρα για να εκτελέσει τα πειράματα ή να εφαρμόσει τα ερευνητικά αποτελέσματα μπορεί να τον προμηθευτεί γρήγορα και ακριβώς όπως τον θέλει από έναν εγχώριο κατασκευαστή. Η βιομηχανία συνεχώς εξελίσσεται και η έρευνα δεν γίνεται μόνο για την έρευνα. Αυτή η στενή σχέση και σύνδεση μεταξύ έρευνας και βιομηχανίας πιστεύω ότι είναι απαραίτητη σε μια χώρα που θέλει να σταθεί ανταγωνιστικά στον τομέα παραγωγής τυποποιημένων τροφίμων.
Μιλτιάδης Βολοτόπουλος
Χημικός Μηχανικός, MScQualityManagement, MCQI,
Σύμβουλος Διαπίστευσης και Συστημάτων Διαχείρισης.
Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής Τροφίμων και Βιοτεχνολογίας του Τ.Ε.Ε.